Polimer nedir?

Monomer denilen küçük moleküllerden meydana gelen büyük moleküllerin zincir yapısında bulunduğu tabii veya sun’i bir madde (Bkz. Kauçuk, Naylon). Tabii polimerler hayati önem taşıyan proteinleri ve nükleik asitleri; bitkilerde bulunan selüloz ve kauçuğu; silis, feldispat ve yeryüzü kabuğunda bulunan diğer mineralleri yapısında bulundurur. Sun’i polimerler, plastik ve sun’ikauçuk olarak; naylon gibi sentetik lifler olarak; cila ve boya gibi yüzey cilalanmasında ve kaplanmasında kullanılan maddeler olarak karşımıza çıkar

Polimerlerin elde edilişi: Esas olarak düşük molekül ağırlığına sahip monomerlerin kimyasal yolla birleştirilmesi, yani polimerize edilmesiyle elde edilir. Polimerizasyon iki türde olur. Biri "katılma polimerizasyonu" veya "zincir reaksiyonu polimerizasyonu" olarak isimlendirilir. Diğeriyse "kondensasyon polimerizasyonu" veya adım reaksiyon polimerizasyonu"dur.

Katılma polimerizasyonu: Bu tür polimerizasyon bir monomerdeki çifte bağın (=) açılmasıyla

meydana gelir. Mesela etilenin (CH 2 =CH 2 ) polimerizasyonu, etilenin polietilene dönüştüğü, n(CH 2 =CH 2 ) › (-CH 2 -CH 2 -) n reaksiyonu ile gösterilir. Ok işaretinden önceki parantez içindeki yapı

etilen monomeridir. Ok işaretinden sonraki yapı ise tekrar eden birimi gösterir. Bir polimeri diğer polimerden fark ettiren bu birim, polimer zinciri boyunca tekrarlanır. Bu polimerlerde, tekrarlayan birimin kimyasal formülü bir monomere eşdeğerdir.

Indis olan n ise, tekrarlanan birimin polimer zincirindeki sayısını belirtir. Tamamlanmış durumda, ilave polimer yüzbinlerce tekrar eden birimlerden ibarettir ve moleküler ağırlığı birkaç milyona varır. Kondenzasyon polimerizasyonu: Kondenzasyon polimerizasyonunda polimer, bir monomer çekirdeğine (R) bağlı iki fonksiyonel grup (reaktan) arasında, küçük bir molekülün (genellikle su) ortadan kaldırılmasını içine alan reaksiyonla meydana gelir. Kondenzasyonda bir molekül ortamdan ayrıldığı için, kondenzasyon polimerinin tekrar eden biriminin kimyasal formülü, katılma formülü, katılma polimerizasyonunda olduğu gibi monomerin formülüyle aynı değildir.

Yaygın fonksiyonel gruplardan bazıları; Karboksil grubu –COOH; hidroksil grupları –OH; amin grubu

–NH 2 ve izosiyanet grubu –NCO’dur. Yaygın bir kondenzasyon reaksiyonu –COOH grubu ile –OH grupları arasındaki –COOH+HO- › -COO- + H 2 O reaksiyonudur.

Bu iki grup arasındaki polikondenzasyon reaksiyonu ise, tekrar eden birimde bağlantının -COO- ile belirdiği, bir poliyesteri meydana getirir. Diğer bir yaygın kondenzasyon reaksiyonu ise –COOH ile–

NH 2 grupları arasındaki –COOH+H 2 N– › –CONH– +H 2 O reaksiyonudur. Bu iki grup arasındaki

polikondenzasyon reaksiyonu daima tekrarlanan birimleri arasındaki bağ –CONH– ile beliren bir poliamid (veya naylon) ile sonuçlanır.

Fonksiyonel gruplar meydana gelecek kondenzasyon polimerinin türünü belirler. Böylece kondenzasyon polimerizasyonu ile özellikleri birbirinden çok farklı olan pekçok değişik polimer elde edilebilir.

Polimerlerin yapısı: Eğer polimer tek bir tekrar edene(veya aynı birime) sahipse, "homoplimer" ismini alır. Eğer polimerin iki farklı tekrar eden birimi varsa "kopolimer" denir. Bunlar "doğrusal" polimer olabilir. Bu da özellikleri tekrar eden birimin zincir üzerinde bulunmasıdır. Bir kopolimer uzun bir zincir

yapısına sahip olup, tekrar eden birimler, mesela A-B-B-B-A-A-B da olduğu gibi, rastgele yerleşmiştir. Eğer bir uzun zincirin dalları varsa "dallanmış polimer" denir. Eğer bu dallar uzun ve çok ise, bunlar birbirleriyle birleşebilir ve "karşılıklı bağlanmış polimer"i meydana getirirler. (Bkz. Reçineler)

Sözlükte "polimer" ne demek?

1. Yinelenen yapısal kümelerin oluşturduğu yüksek molekül ağırlıklı (bileşikler).